"Στους δολοφόνους!"

Πριν από 23 χρόνια, στις 14 Φεβρουαρίου 1989, ο αγιατολάχ Χομεϊνί εξέδωσε ένα φετφά εναντίον του Σαλμάν Ρούσντι για το βιβλίο του Σατανικοί Στίχοι. Ο θρησκευτικός ηγέτης του Ιράν ζητούσε ούτε λίγο ούτε πολύ την εκτέλεση του συγγραφέα επειδή δυσφήμησε το ισλάμ. Οι φανατικοί άρχισαν να τον κυνηγούν, ο Ρούσντι πέρασε στην παρανομία και οι υπέρμαχοι της ελεύθερης έκφρασης σε όλο τον κόσμο ανέλαβαν την υπεράσπισή του. Ο Κρίστοφερ Χίτσενς, που για ένα διάστημα έκρυβε τον συγγραφέα στο σπίτι του, είχε συντάξει μάλιστα και κατάλογο με τους δειλούς και τους γενναίους. Στους τελευταίους ξεχώριζε η Σούζαν Σόνταγκ.

Η Ιστορία επαναλαμβάνεται, και όχι πάντα ως φάρσα. Ενώ ο βρετανός συγγραφέας νόμιζε ότι τα βάσανά του έχουν περάσει, κι ότι οι προσπάθειες των εξτρεμιστών να τον εξαφανίσουν απέτυχαν, διαπίστωσε εν έτει 2012 ότι εξακολουθεί να ενοχλεί. Από μια πρώτη άποψη, αυτό είναι ενθαρρυντικό: καλύτερα να ενοχλείς παρά να περνάς απαρατήρητος. Όχι όμως όταν το αποτέλεσμα της ενόχλησης είναι η φίμωσή σου. Οι οργανωτές του λογοτεχνικού φεστιβάλ του Τζαϊπούρ, στο οποίο ο Ρούσντι είχε παραστεί το 2007 και είχε προσκληθεί να μιλήσει και πάλι το περασμένο Σαββατοκύριακο για το τελευταίο του βιβλίο, ακύρωσαν την παρουσία του όχι μία, αλλά δύο φορές. Πρώτα τον ειδοποίησαν ότι «πληρωμένοι δολοφόνοι από τον υπόκοσμο της Βομβάης κατευθύνονται στο Τζαϊπούρ για να τον σκοτώσουν». Όπως αποδείχθηκε, οι «πληρωμένοι δολοφόνοι» ήταν κάποιες μουσουλμανικές οργανώσεις που διαφωνούσαν με την πρόσκλησή του. Κι όταν ο συγγραφέας ματαίωσε το ταξίδι του και ζήτησε να μιλήσει στο φεστιβάλ μέσω βίντεο, τον εμπόδισαν για δεύτερη φορά. Το ζήτησε, λέει, ο ιδιοκτήτης του Diggi Palase, του ξενοδοχείου που φιλοξενούσε το φεστιβάλ. Για λόγους ασφαλείας, φυσικά.

Και δεν είναι μόνο αυτό. Αντιδρώντας στις εξελίξεις αυτές, και στο γεγονός ότι οι Σατανικοί Στίχοι εξακολουθούν να είναι απαγορευμένοι στην Ινδία, μια ομάδα συγγραφέων οργάνωσε στο Τζαϊπούρ μια δημόσια ανάγνωση αποσπασμάτων του βιβλίου. Οι οργανωτές, με επικεφαλής τον σκοτσέζο συγγραφέα Ουίλιαμ Νταλρίμπλ, έκριναν σκόπιμο να καταδικάσουν με επίσημη ανακοίνωσή τους και την πρωτοβουλία αυτή. Προφανώς φοβήθηκαν την οργή των ινδικών αρχών. Ισως να τρόμαξαν και με την επικείμενη άφιξη των «πληρωμένων δολοφόνων». Το σίγουρο είναι ότι προκάλεσαν τη μήνι της οργάνωσης ΡΕΝ, που τους κατηγόρησε ότι δεν μπορούν να υπερασπιστούν το στοιχειώδες δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης.

Ο Νταλρίμπλ, πάντως, δεν πτοήθηκε. Το προτελευταίο βράδυ του φεστιβάλ μάλιστα, ενώ περπατούσε στον κήπο του Diggi Palace επευφημούμενος από τα πλήθη για τη στάση που επέδειξε, έκρινε σκόπιμο να κάνει μια πρόποση. Υψωσε το ποτήρι του και είπε «Στους δολοφόνους!» Ολοι έσκασαν στα γέλια. Ο κίνδυνος είχε περάσει. Ο αποστάτης δεν μόλυνε την εκδήλωση. Κι όλοι πήγαν ικανοποιημένοι για ύπνο.