Χακίμ Μπέι, ένας σύγχρονος προφήτης

Ζει σε μια μικρή πόλη κοντά στη Νέα Υόρκη. Αποφεύγει τα μέσα ενημέρωσης όπως το διάβολος το λιβάνι. Το πραγματικό του όνομα είναι Πίτερ Λάμπορν Ουίλσον, αλλά υπογράφει με το ψευδώνυμο Χακίμ Μπέι. Το πιο γνωστό του έργο, οι «Πειρατικές Ουτοπίες», έχει μεταφραστεί σε είκοσι γλώσσες (στα ελληνικά, από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια). Κυκλοφορούν γι’αυτόν όλα τα δυνατά σενάρια, από το ότι είναι ο θεωρητικός των rave parties μέχρι ότι είναι πολλά άτομα ή δεν υπάρχει καθόλου. Είναι ένας μύθος, και ταυτόχρονα ένα φάντασμα. Είναι επίκαιρος σήμερα, όπως ήταν επίκαιροι οι Καταστασιακοί όταν ξέσπασε η εξέγερση του Μάη του ’68. Κατά μία έννοια είναι ένας απ’αυτούς, ο αμερικανός Γκι Ντεμπόρ, με ολίγη από σουφισμό.

Οι Γάλλοι τον θυμήθηκαν με αφορμή την έκδοση ενός βιβλίου με τρία κείμενά του υπό τον γενικό τίτλο «Απαγορευμένη Ζώνη» (Editions de l’Herne). Όπως γράφει ο Ζαν-Κλοντ Γκιγμπό στον Νουβέλ Ομπζερβατέρ, οι αναλύσεις που περιλαμβάνονται εδώ περιστρέφονται γύρω από ένα προαναγγελθέν τριπλό ναυάγιο: του θεάματος, της προσομοίωσης και του κεφαλαίου. Τρία θέματα ξεχωρίζουν. Το πρώτο είναι η προοδευτική εγκατάλειψη των προαστίων της πόλης από το εμπορικό Κράτος. Οι κάτοικοι αυτών των περιοχών είναι σαν τους «επιβάτες που πετάχτηκαν έξω από την Τριανδρία της Ιστορίας». Κι όμως, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, οι απαγορευμένες αυτές ζώνες μπορούν να μετατραπούν σε τόπους απελευθέρωσης.

Το δεύτερο θέμα παραπέμπει στον σουφισμό. Ο όρος που χρησιμοποιεί ο Χακίμ Μπέι είναι «ειδύλλιο» (romance) και αποτελεί τη σύγχρονη εκδοχή του «ευγενή έρωτα» του Μεσαίωνα ο οποίος, υπό την επιρροή του αραβικού πολιτισμού, αποτελούσε μια ασταθή αλλά αισθησιακή σύνθεση ανάμεσα στην ταντρική σεξουαλικότητα και την εξιδανίκευσή της, ανάμεσα στον «Τρελλό έρωτα» του Αντρέ Μπρετόν και τον αρχαίο ερωτισμό.

Το τρίτο θέμα του βιβλίου είναι μια θετική, αλλά ανήσυχη προσέγγιση του Διαδικτύου. Ο συγγραφέας αποφεύγει τον άκριτο έπαινο της «επικοινωνίας» και εκφράζει την ανησυχία ότι η ψηφιακή τεχνολογία και η αποϋλοποίηση του κόσμου μπορεί να οδηγήσουν προς τον αποχωρισμό της επιθυμίας από το σώμα και τον εκφυλισμό της σε εμπόρευμα.

Σε τι μας ενδιαφέρουν όλα αυτά την εποχή της χρηματοπιστωτικής κρίσης (στην Ευρώπη) και της γενικής κατάρρευσης (στην Ελλάδα); Τι επικαιρότητα μπορεί να έχει ένας «οντολογικός αναρχικός», όπως αποκαλεί ο Χακίμ Μπέι τον εαυτό του; Η απάντηση βρίσκεται στην απήχηση των βιβλίων του. Την παραμονή όλων των μεγάλων ιστορικών γεγονότων – σημειώνει οι Γκιγμπό – πάντα προς το περιθώριο στρεφόμαστε. Και διαπιστώνουμε τότε ότι ένα μάγμα περίμενε την ώρα του για να αναβλύσει. Όταν επιπλέον η διανόηση δείχνει να βράζει στο ζουμί της, όταν οι καθηγητές και οι ειδικοί δυσκολεύονται να αρθρώσουν έναν πολιτικό λόγο, η παρέμβαση ενός Αγνώστου, ενός ανθρώπου για τον οποίο δεν υπάρχουν καν φωτογραφίες, αποκτά μυθικό χαρακτήρα. Κάθε εποχή έχει ανάγκη από τους προφήτες της.