Νεογκωλικά οράματα

Ο στρατηγός Ντε Γκωλ είχε μια έμμονη ιδέα με την παγκόσμια επιρροή της χώρας του. Και φοβόταν ότι η δημιουργία των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων θα οδηγούσε στη μείωση αυτής της επιρροής. Ανέθεσε λοιπόν το 1961 στον τότε πρεσβευτή της Γαλλίας στη Δανία, τον Κριστιάν Φουσέ, να επεξεργαστεί μια εναλλακτική λύση, που θα λεγόταν «Ενωση Κρατών» και θα εξασφάλιζε μια ισορροπία εξουσιών ευνοϊκή προς τη χώρα του. Αλλά η πρωτοβουλία δεν απέδωσε καρπούς. Η επιτυχία των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και η έλλειψη ενθουσιασμού των άλλων χωρών για μια γαλλοκεντρική συμμαχία οδήγησαν το «Σχέδιο Φουσέ» στον σκουπιδοτενεκέ της Ιστορίας.

Οριστικά; Όχι. Όπως γράφει ο Αρνό Λεπαρμαντιέ στη Μοντ, ο Νικολά Σαρκοζί προσπαθεί μισό αιώνα αργότερα να ξαναδώσει ζωή σ’εκείνο το σχέδιο. Ηδη από τη θέση του υπουργού Εσωτερικών του Ζακ Σιράκ, είχε προσπαθήσει να επιβάλει το 2003 ένα διευθυντήριο των μεγάλων χωρών (Γαλλία, Γερμανία, Βρετανία, Ιταλία, Ισπανία). Ο στόχος του ήταν να βάλει στην άκρη τις μικρές χώρες και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Αλλά η διεύρυνση της Ευρώπης δεν συμβιβαζόταν μ’ένα τέτοιο σχέδιο. Η χρεοκοπία της Lehman Brothers, το 2008, πρόσφερε στον γάλλο πρόεδρο μια δεύτερη ευκαιρία, που θα του επέτρεπε επιπλέον να συμφιλιώσει τη Γαλλία του ΝΑΙ με τη Γαλλία του ΟΧΙ. Η πρότασή του για συγκρότηση ενός συμβουλίου ηγετών της ευρωζώνης προσέκρουσε όμως αυτή τη φορά στην αντίδραση της Αγγελα Μέρκελ, η οποία φοβόταν ότι με τον τρόπο αυτό θα απομονωνόταν το Βερολίνο από τις χώρες της ανατολικής Ευρώπης, θα υπονομευόταν η εσωτερική αγορά και θα άνοιγε ο δρόμος για μια μη δημοκρατική Ευρώπη.

Ο Σαρκοζί δεν έβλεπε ποτέ με καλό μάτι την Ευρώπη των 27, καθώς θεωρεί ότι έχουν εκχωρηθεί υπερβολικές εξουσίες στην Κομισιόν. Σε τέσσερις βασικούς τομείς – την εσωτερική αγορά, τον ανταγωνισμό, το εμπόριο και την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων – θα ήθελε την επιστροφή της εθνικής κυριαρχίας. Η Κομισιόν δεν αρέσει ούτε στη Μέρκελ. Η τελευταία προσπαθεί τον τελευταίο καιρό να αποκτήσει τον έλεγχο των προϋπολογισμών της ευρωζώνης. Ο Σαρκοζί δεν είναι διατεθειμένος να δεχθεί κάτι τέτοιο, καθώς φοβάται την εξέγερση των λαών. Το αδιέξοδο έτσι είναι πλήρες. Και τα νεογκωλικά οράματα του γάλλου προέδρου δεν θα γίνουν ποτέ πραγματικότητα.

Αρα; Η ευρωζώνη βρίσκεται πράγματι στο χείλος του γκρεμού; Η μήπως θα δούμε μια διάσπαση ανάμεσα στον Βορρά και τον Νότο; Ένα τέτοιο σενάριο – απαντά ένας άλλος δημοσιογράφος της Μοντ, ο Φιλιπ Ρικάρ – θα σήμαινε ουσιαστικά την εξαφάνιση του ευρώ, αφού δύσκολα μπορεί κανείς να φανταστεί τη συμβίωση δύο ευρώ, ενός βόρειου κι ενός νότιου. Το βέβαιο είναι ότι η νομισματική ένωση στην πρώτη της εκδοχή απέτυχε. Το ερώτημα είναι κατά πόσον θα καταστεί δυνατή η κατασκευή ενός άλλου οικοδομήματος ώστε να αποφευχθεί το μοιραίο.