Οταν οι πολιτικοί βασανίζουν τις αγορές

Η πιο εντυπωσιακή δήλωση ανήκει ασφαλώς στον πρόεδρο του Γιούρογκρουπ, τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ. «Πρέπει να κατορθώσουμε να σταματήσουμε τις χρηματοπιστωτικές αγορές», δήλωσε πέρυσι ο πρώην πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου. «Εχουμε τα εργαλεία των βασανιστηρίων στο υπόγειο». Σε σύγκριση με την απειλή εκείνη, η δήλωση της Αγγελα Μέρκελ ότι «πρέπει να επιβεβαιωθεί η κυριαρχία της πολιτικής έναντι των αγορών» ακούστηκε ασφαλώς πολύ μετριοπαθής.

Είναι λοιπόν οι αγορές ο μεγάλος εχθρός των ευρωπαίων πολιτικών, ένας άπληστος κερδοσκοπικός μηχανισμός που ποντάρει στη χρεοκοπία των χωρών, ένα αδηφάγο τέρας που πρέπει να υποταχθεί; Ανοησίες, απαντά ο γνωστός αρθρογράφος των Φαϊνάνσιαλ Τάιμς Γκίντεον Ράχμαν. Οι αγορές είναι φίλοι των πολιτικών. Για την ακρίβεια, χωρίζουν τους πολιτικούς από τους οργισμένους πολίτες. Όταν οι αγορές δεν δανείζουν χρήματα στις κυβερνήσεις, οι τελευταίες δεν έχουν άλλο τρόπο να τα εισπράξουν παρά από τους πολίτες, με αύξηση των φόρων ή μείωση των δαπανών. Μόνο οι αγορές μπορούν λοιπόν να γλιτώσουν τους πολίτες από την άγρια λιτότητα.

Μα δεν είναι αλήθεια ότι οι αγορές ή/και οι Αγγλοσάξονες (με αιχμή του δόρατος μάλιστα την εφημερίδα του Σίτι, τους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς) έχουν βάλει σκοπό να καταστρέψουν το ευρώ; Στο κάτω-κάτω, δεν είναι κάποιοι ακροαριστεροί που προβάλλουν αυτόν τον ισχυρισμό, αλλά η ίδια η πρόεδρος των γάλλων βιομηχάνων, η Λοράνς Παριζό. Μόνο που ο μέσος αντικαπιταλιστής διαδηλωτής στο Λονδίνο καταλαβαίνει καλύτερα πώς λειτουργούν οι αγορές από τον μέσο βρετανό πολιτικό ή τον μέσο γάλλο επιχειρηματία, απαντά ο Ράχμαν. Ασφαλώς υπάρχουν χρηματιστές που ποντάρουν στη χρεοκοπία κάποιων ευρωπαϊκών χωρών ή στη διάλυση της ευρωζώνης. Υπάρχουν όμως κι άλλοι που ακολουθούν διαφορετική στρατηγική. Η MF Global για παράδειγμα, μια χρηματιστηριακή εταιρεία που εδρεύει στη Νέα Υόρκη, αντιμετωπίζει τον τελευταίο καιρό προβλήματα επειδή έδειξε υπερβολική εμπιστοσύνη στα ευρωπαϊκά κρατικά ομόλογα.

Η άποψη ότι οι άνθρωποι των χρηματοπιστωτικών αγορών θέλουν την κατάρρευση του ευρώ είναι εσφαλμένη, υποστηρίζει ο βρετανός αρθρογράφος. Αντίθετα, πολλοί χρηματιστές γνωρίζουν ότι ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα οδηγούσε σε χρεοκοπία πολλές τράπεζες και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, κάτι που με τη σειρά του θα σήμαινε απώλεια θέσεων εργασίας όχι μόνο στο Σίτι και τη Γουολ Στριτ, αλλά και την ευρύτερη κοινωνία. Αυτός είναι ο λόγος που κάθε φορά που μια ευρωπαϊκή σύνοδος καταλήγει σε μια συμφωνία, οι αγορές αντιδρούν θετικά για μερικές ημέρες. Κι έπειτα αρχίζει η ανάλυση των γραπτών κειμένων, και οι αγορές (μαζί με τις ελπίδες) ξαναβουλιάζουν.

Όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι η επόμενη διαδήλωση θα έπρεπε να έχει σύνθημα «λαοί και αγορές, κοινός αγώνας». Η αλήθεια όμως είναι ότι οι τράπεζες, οι πολιτικοί και πάνω απ’όλα οι πολίτες θέλουν, ο καθένας για διαφορετικό λόγο, να ξεπεράσει η ευρωζώνη την κρίση χρέους. Τα βασανιστήρια ας τα αφήσουμε για τους βαρβάρους.