Σαν σήµερα, δύο χρόνια πριν...

Οι τελετές µνήµης για την 11η Σεπτεµβρίου τελείωσαν. Ο πάστορας έκανε πίσω, κι αυτοί που ζήλεψαν τη δόξα του δεν µπορούν να κάνουν µεγάλη ζηµιά. Η σηµερινή επέτειος, όµως, είναι από γεωπολιτική άποψη ακόµη πιο σηµαντική.

Μετά τις επιθέσεις στους Δίδυµους Πύργους διατυπώθηκαν κάποιες εκτιµήσεις ότι η εποχή της αµερικανικής κυριαρχίας είχε οριστικά τελειώσει. Οταν ο Μπιν Λάντεν σκοτώνει 3.000 ανθρώπους και εξευτελίζει την υπερδύναµη, όλα µπορεί να συµβούν. Αλλά οι εκτιµήσεις αυτές δεν δικαιώθηκαν. Η Αµερική ενεπλάκη σε δύο πολέµους, κινδυνεύει να χάσει και τους δύο, αλλά κανείς δεν αµφισβητεί την παγκόσµια κυριαρχία της σε στρατιωτικό επίπεδο. Επιπλέον, κανείς δεν πιστεύει σοβαρά ότι υπάρχει κίνδυνος να δηµιουργηθεί µια µέρα ένα παγκόσµιο ισλαµικό χαλιφάτο.

Αντίθετα, ένα άλλο γεγονός που συνέβη σαν σήµερα πριν από δύο χρόνια λίγα χιλιόµετρα πιο πέρα - η κατάρρευση της Λίµαν Μπράδερς - δηµιούργησε σοβαρά ερωτήµατα για την ισχύ της αµερικανικής οικονοµίας. Η παγκόσµια οικονοµική κρίση που ακολούθησε δεν οδήγησε σε µια νέα µεγάλη ύφεση. Η οικονοµία γνωρίζει και πάλι ανάπτυξη. Η παγκοσµιοποίηση δεν ανακόπηκε. Οπως γράφει όµως ο Γκίντεον Ράχµαν στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιµς», η Ουάσιγκτον αισθάνεται πλέον την ανάσα των ανταγωνιστών της, και πρώτα απ' όλα της Κίνας. Η τελευταία µπορεί να χρειαστεί ακόµη αρκετά χρόνια µέχρι να γίνει η πρώτη οικονοµία στον κόσµο. Από ορισµένες πλευρές, όµως, είναι ήδη πρώτη. Διαθέτει τα µεγαλύτερα συναλλαγµατικά αποθέµατα στον κόσµο. Είναι ο πιο µεγάλος εξαγωγός προϊόντων. Ο πιο µεγάλος παραγωγός χάλυβα και αερίων του θερµοκηπίου. Η µεγαλύτερη αγορά αυτοκινήτων. Ο µεγαλύτερος εµπορικός εταίρος άλλων σηµαντικών αναδυόµενων οικονοµιών, όπως η Ινδία και η Βραζιλία. Αν ο 20ός αιώνας ανήκε στην Αµερική, όλα δείχνουν ότι ο 21ος θα είναι ο αιώνας της Ασίας.

Για όλους αυτούς τους λόγους, ο βρετανός αρθρογράφος θεωρεί πως οι ιστορικοί του µέλλοντος θα χαρακτηρίσουν τη 15η Σεπτεµβρίου σηµαντικότερη ηµεροµηνία από την 11η. Είναι αλήθεια ότι ο οικονοµικός µετασχηµατισµός που οδηγεί στη µετατόπιση των κέντρων οικονοµικής ισχύος είχε αρχίσει πριν από την εκδήλωση της τελευταίας χρηµατοπιστωτικής κρίσης. Η κρίση αυτή, όµως, θα µείνει στην Ιστορία ως το γεγονός που αποκάλυψε και επιτάχυνε τη διάβρωση της δυτικής κυριαρχίας.

Και ένα υστερόγραφο. Εκτός από την Κίνα, η σηµερινή επέτειος αναδεικνύει έναν ακόµη νικητή: τις τράπεζες. Ολες οι δηλώσεις, οι υποσχέσεις και οι προσπάθειες να περιοριστεί η δύναµή τους απέτυχαν. Η τελευταία τους νίκη είναι οι λεγόµενοι κανονισµοί «Βασιλεία ΙΙΙ», που αποφασίστηκαν την Κυριακή, αφορούν τη ρύθµιση του παγκόσµιου τραπεζικού συστήµατος και είναι πολύ ηπιότεροι από αυτούς που επιθυµούσαν οι κυβερνήσεις της Βρετανίας και των ΗΠΑ. Ουδεµία έκπληξη: οι τράπεζες πάντα κερδίζουν.