Οταν ο Καουρισμάκι κάνει πλάκα

Η Φινλανδία χαρακτηρίζεται από μια θεμελιώδη αντίφαση. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, οι κάτοικοί της είναι οι πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι στον κόσμο μετά τους Δανούς. Την ίδια ώρα, τα ποσοστά αυτοκτονίας είναι πολύ υψηλά. «Φταίει η έλλειψη φωτός», λέει ο πιο διάσημος πολίτης αυτής της χώρας, ο Ακι Καουρισμάκι. «Εχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι οι άνθρωποι έχουν ανάγκη από βιταμίνη D. Αλλά εδώ είναι πάντα σκοτεινά, κι όταν είναι σκοτεινά, είναι σκοτεινά και στο μυαλό».

Ακόμη κι εκείνος πιστεύει ότι μια μέρα θα αυτοκτονήσει, αλλά όχι ακόμη. Ο λόγος; «Η δυστυχία». Ευτυχώς κάνει πλάκα. Σε όλη τη συνέντευξη που έδωσε στην Γκάρντιαν κάνει πλάκα. Τον ρωτούν, για παράδειγμα, αν υπάρχει λύση για τις αδικίες της ζωής. «Η μόνη λύση είναι η τρομοκρατία», απαντά. «Να σκοτώσουμε το 1% που κατέχει τα πάντα. Το 1% που μας έφερε σ’αυτή την κατάσταση όπου η ανθρώπινη ύπαρξη δεν έχει αξία. Τους πλούσιους. Και τους πολιτικούς που είναι υποχείρια των πλούσιων». Ισως και να μην κάνει πλάκα.

Σίγουρα δεν κάνει πλάκα σε δύο υπέροχες ταινίες του που αγαπήθηκαν ιδιαίτερα και από τους Ελληνες: τον «Ανθρωπο χωρίς Παρελθόν», που κέρδισε το Μεγάλο Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής των Καννών το 2002, και το «Λιμάνι της Χάβρης», έναν ύμνο στην αγάπη και την αλληλεγγύη – και την πρώτη του ταινία που δεν μισεί. Σε μια από τις κορυφαίες σκηνές, ο πρωταγωνιστής ρωτά την καρκινοπαθή γυναίκα του αν μπορεί να την επισκεφθεί στο νοσοκομείο. Εκείνη του ζητά να μείνει μακρυά μέχρι να περάσει το χειρότερο. «Ελα σε δυο εβδομάδες και φέρε μου το κίτρινο φόρεμα που φορούσα στη Λα Ροσέλ», του λέει. Πώς του ήρθε του σκηνοθέτη η Λα Ροσέλ; «Είχαμε περάσει ωραία με τη γυναίκα μου εκεί».

Ο Καουρισμάκι καπνίζει πολύ, κάπου τρία πακέτα την ημέρα, αν και μια εποχή είχε φτάσει και τα 12. Πίνει πολύ: στον δημοσιογράφο είχαν πει να του πάρει καλού-κακού συνέντευξη πρωινές ώρες. Και περνά πλέον τον μισό του χρόνο στην Πορτογαλία με τη γυναίκα του, με την οποία είναι εμφανώς ακόμη ερωτευμένος ύστερα από 26 χρόνια γάμου. Είναι κι εκείνη δυστυχισμένη; «Όχι, λατρεύει τη ζωή. Αλλιώς δεν θα βρισκόμουν εδώ». Εχει ακόμη εκείνο το κίτρινο φόρεμα; «Ναι. Στις τρεις τελευταίες μου ταινίες, όλοι οι γυναικείοι χαρακτήρες είναι η γυναίκα μου». Της αρέσει αυτό; «Δεν το κατάλαβε καν». Εχουν παιδιά; «Πολλά». Πόσα; «Κανένα».

Καταπληκτικός τύπος. Όταν ήταν νέος, άλλαζε τη μια δουλειά μετά την άλλη. Για ένα διάστημα ήταν άστεγος. Κάθε τόσο τον συλλάμβαναν για κακή συμπεριφορά και διανυκτέρευε στο τμήμα. Το πάθος του για τον κινηματογράφο είναι εξίσου μεγάλο με την απελπισία του για τις σύγχρονες ταινίες. Κι η αγαπημένη του ασχολία είναι να μαζεύει μανιτάρια στο δάσος. «Η Φινλανδία έχει τα καλύτερα μανιτάρια», βεβαιώνει. Αλλά τρώει μόνο αυτά που μαζεύει ο ίδιος.