Φιλοσοφώντας στην Τεχεράνη

Είναι, οµολογουµένως, λίγο σουρεαλιστικό: ένα παγκόσµιο συνέδριο φιλοσοφίας µε πρόεδρο τον σκληροπυρηνικό συµπέθερο του αγιατολάχ Αλί Χαµενεΐ, θρησκευτικού ηγέτη του Ιράν!

Ετσι τα 'φερε η τύχη. Ή η ευφυΐα των Ιρανών. Από το 2002, συµµετέχουν κάθε χρόνο στις εκδηλώσεις που γίνονται σε διαφορετική πόλη την τρίτη Πέµπτη του Νοεµβρίου, Παγκόσµια Ηµέρα Φιλοσοφίας. Οταν λοιπόν πρότειναν να φιλοξενηθεί φέτος το συνέδριο στην Τεχεράνη, η Unesco δέχθηκε αµέσως. Κάτι που δεν άρεσε καθόλου σε έναν από τους πιο γνωστούς ιρανούς φιλοσόφους στον κόσµο, τον Ραµί Τζαχανµπεγκλού. Τον Απρίλιο του 2006, ο συγγραφέας του Διαβάζοντας τον Γκάντι στην Τεχεράνη συνελήφθη και φυλακίστηκε µε την κατηγορία ότι είχε επαφές µε ξένους φιλοσόφους όπως ο Χάµπερµας και ο Ρίτσαρντ Ρόρτι, µε σκοπό την προετοιµασία µιας «βελούδινης επανάστασης». Εµεινε στη φυλακή τέσσερις µήνες και απελευθερώθηκε µόνο όταν κινητοποιήθηκε η διεθνής κοινότητα. Σήµερα διδάσκει στο Πανεπιστήµιο του Τορόντο. Και όταν έµαθε ότι το φετινό συνέδριο φιλοσοφίας διοργανώνεται στην Τεχεράνη, αποφάσισε µαζί µε δύο συναδέλφους του από την ιταλική επιθεώρηση «Reset» να γράψει στη γενική διευθύντρια της Unesco και να της ζητήσει να το ξανασκεφτεί. «Η κυβέρνηση αυτή έχει φυλακίσει πλήθος διανοουµένων και συγγραφέων την τελευταία πενταετία, ενώ απαγορεύει πλήρως την ελεύθερη σκέψη», τονίζει ο Τζαχανµπεγκλού. «Είναι σαν να οργανώνεις το 1938 συνέδριο φιλοσοφίας στο Βερολίνο, µε πρόεδρο τον Γκαίµπελς!»

Ωστόσο, αυτές οι συγκρίσεις είναι λίγο ψυχροπολεµικές. Kαι το βασικό επιχείρηµά του, ότι η Τεχεράνη θα αποκλείσει όποιον φιλόσοφο δεν της αρέσει, προς το παρόν δεν επιβεβαιώνεται. Η Unesco επιµένει ότι το Ιράν δεν έχει αρνηθεί να χορηγήσει βίζα σε κανέναν από τους συνέδρους. Αν ο Αχµαντινετζάντ θέλει να χρησιµοποιήσει το συνέδριο για προπαγανδιστικούς λόγους, θα πρέπει να το παίξει έξυπνα.

Τα µποϊκοτάζ ήταν πάντα πολύπλοκη υπόθεση, σηµειώνει ο Ντ. Ντ. Γκάτενπλαν στους «Νιου Γιορκ Τάιµς». Κανείς δεν έχει µπορέσει να αξιολογήσει τις ακριβείς επιπτώσεις που είχε το πολιτιστικό µποϊκοτάζ της Νότιας Αφρικής του απαρτχάιντ. Και οι ανάλογες πρωτοβουλίες που λαµβάνονται κατά καιρούς εναντίον του Ισραήλ σίγουρα δεν το έχουν αναγκάσει να αλλάξει την πολιτική του. «Διαφωνώ ριζικά µε οποιαδήποτε επίσηµη επαφή µε τους εκπροσώπους της σηµερινής ιρανικής κυβέρνησης», λέει στην αµερικανική εφηµερίδα ο Γιούργκεν Χάµπερµας, ο µεγαλύτερος εν ζωή φιλόσοφος της Γερµανίας. «Πρέπει να προσέχουµε όµως να µην παρεµβαίνουµε στην εσωτερική πολιτική σκηνή του Ιράν».

Τελικά, η Unesco φαίνεται ότι βρήκε τη µέση λύση. Παράλληλα µε το συνέδριο της Τεχεράνης, θα πραγµατοποιηθεί στις 18 Νοεµβρίου και ένα συνέδριο στο Παρίσι, ενώ θα γίνουν εκδηλώσεις και σε άλλες πόλεις όπως το Ντακάρ, η Τύνιδα και η Πόλη του Μεξικού. Αν λοιπόν ένας φιλόσοφος δεν θέλει να πάει σε µια πόλη, µπορεί να πάει σε µια άλλη. Και αν βαριέται τις µετακινήσεις, θα υπάρξει ανταλλαγή απόψεων online. Ετσι, όλοι θα µείνουν ευχαριστηµένοι.