Γιατί να απαντάς όταν σε καλούν;

Στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν έκανε πρώτη φορά την εµφάνισή του το τηλέφωνο, ένα ερώτηµα πλανιόταν στον αέρα: Γιατί να απαντάς όταν σε καλούν;

Χρειάστηκε να περάσει πάνω από ένας αιώνας, να εφευρεθούν ο κινηµατογράφος, η τηλεόραση και το Διαδίκτυο, να προβλεφθεί το τέλος της αλληλογραφίας, του βιβλίου και της γραφής εν γένει, για να έλθει και πάλι στο προσκήνιο εκείνο το παλιό, αιρετικό ερώτηµα: σε τι χρησιµεύει το τηλέφωνο; Γιατί να τηλεφωνήσουµε σε κάποιον, µε κίνδυνο να τον ενοχλήσουµε, όταν µπορούµε θαυµάσια να του στείλουµε ένα µήνυµα; Γιατί να αφήσουµε αυτό που κάνουµε ώστε να απαντήσουµε σε µια κλήση, ιδιαίτερα όταν δεν ξέρουµε από ποιον προέρχεται; Και γιατί να φάµε χρόνο για να ακούσουµε ένα ηχητικό µήνυµα όταν µπορούν εύκολα να µας το στείλουν γραπτώς;

Τα ερωτήµατα αυτά δεν είναι θεωρητικά. Οπως µας πληροφορεί ο Κλάιβ Τόµσον στην ιστοσελίδα του περιοδικού Wired, ο µέσος αριθµών κλήσεων από κινητά τηλέφωνα που γίνονται στις Ηνωµένες Πολιτείες µειώνεται κάθε χρόνο µετά το 2007, οπότε είχε φτάσει στην κορύφωσή του. Επιπλέον, µειώνεται και η διάρκειά τους: από τρία λεπτά που ήταν το 2005, σήµερα έχει µειωθεί στο µισό. Οσο για τα ηχητικά µηνύµατα, τουλάχιστον το ένα πέµπτο δεν ενεργοποιείται ποτέ. Ισως λοιπόν να βρισκόµαστε µπροστά σε µια συναρπαστική πολιτιστική αλλαγή. Με άλλα λόγια, ίσως να είµαστε µάρτυρες του τέλους της τηλεφωνικής συνοµιλίας και της αντικατάστασής της από άλλες µορφές επικοινωνίας. Η τάση αυτή είναι ιδιαίτερα αισθητή στους νέους. Ο αρθρογράφος βεβαιώνει ότι γνωρίζει πολλούς φοιτητές που περνούν πολλές ηµέρες χωρίς να µιλήσουν καθόλου στα smartphones τους. Και πρόσφατα συνάντησε έναν εικοσιπεντάχρονο επιχειρηµατία που χρειάστηκε κάπου 30 δευτερόλεπτα για να βρει το κουµπί που του επέτρεπε να τηλεφωνήσει.

Εντάξει, στην Ελλάδα αυτή η τάση θα αργήσει να έλθει. Στην παραλία όλος ο κόσµος µιλάει στο κινητό του, βοηθούντων και των προγραµµάτων απεριόριστου χρόνου οµιλίας που προσφέρουν οι εταιρείες. Το κινητό εξακολουθεί να αποτελεί σύµβολο κοινωνικού status, απόδειξη της επιτυχίας µας, αναπόσπαστο κοµµάτι της ύπαρξής µας. «Εξω», όµως (ωραία, παλιοµοδίτικη, αλλά πάντα ακριβής λέξη), αρχίζουν και ενοχλούνται από τον τρόπο µε τον οποίο το µέσο αυτό έχει εισβάλει στην ιδιωτική ζωή. Η ιδεολογία της ατοµικής ελευθερίας, γράφει ο Ζακ Ατταλί στην ιστοσελίδα slate.fr, οδηγεί όλο και περισσότερο τον καθένα από εµάς να µην ενδιαφέρεται παρά για τον εαυτό του, για την προσωπική του απόλαυση. Η φωνή είναι αγενής. Είναι λοιπόν καταδικασµένη να αντικατασταθεί από το σώµα. Θα εµφανίζεται στο κινητό µας το σώµα του άλλου και, αν θέλουµε, θα απαντάµε µε το δικό µας. Εδώ κάπου θα κινηθούν τα νέα σύνορα της ελευθερίας.